Als een virus zich vermenigvuldigt, kan het steeds een heel klein beetje veranderen. Meestal is die verandering (of mutatie) zo klein dat het bijna geen invloed heeft op hoe ziek je wordt en hoe het virus zich verspreidt. Soms zorgt een verandering er wel voor dat een virus zich anders gedraagt en bijvoorbeeld makkelijker verspreidt. Het RIVM onderzoekt dit met kiemsurveillance. Ze onderzoeken dan welke versies er rond gaan van het virus.

Grafiek met varianten

Onderstaande grafiek laat het verloop van de verschillende varianten van het coronavirus zijn. Wekelijks heeft het RIVM een steekproef en dan meten ze welke varianten er het meeste voorkomen.
Sinds de uitbraak | Laatste drie maanden

Alpha

Stond eerst bekend als de Britse variant. In december 2020 werd de alfavariant van het virus voor het eerst in Nederland aangetroffen door het RIVM. Hierna werd het de dominante variant tot dat de Deltavariant haar intrede deed.

Bèta

De Zuid-Afrikaanse variant noemen we tegenwoordig de bètavariant. De variant werd in Nederland begin januari 2021 vastgesteld. Ook deze variant van het virus lijkt, net als de alfavariant, besmettelijker te zijn dan de variant die we tot nu toe in Nederland hadden. Deze variant heeft het verloren van de alphavariant wat de dominateversie werd.

Delta

Is net als de Kappavariant een vorm van de Indiase variant. In december 2020 werd in India voor het eerst variant B.1.617 vastgesteld. Er zijn drie verschillende typen van deze variant: de kappavariant B1.617.1,  de deltavariant B1.617.2 en B.1.617.3. De deltavariant (B.1.617.2) is de dominantevariant geworden in Nederland en verdrong de alfavariant (Britse variant).

De deltavariant lijkt besmettelijker te zijn dan de alfavariant. Bescherming na (volledige) vaccinatie lijkt wel goed te zijn, ook tegen de deltavariant. Of de deltavariant niet alleen besmettelijker is, maar ook ziekmakender wordt verder onderzocht

Delta Plus

De Delta Plus variant staat ook bekend als AY.4.2. Het is een mutatie van de Delta-variant die 10% besmettelijker zou zijn dan de ‘gewone’ Delta-variant. Deze versie kwam aan het licht toen Marokko het luchtruim sloot voor onder andere het Verenigd Koninkrijk en Nederland.

Het RIVM zei op dat moment dat de variant wel voorkwam maar in kleine aantallen. I het Verenigd Koninkrijk zou dit al wat meer zijn.

Eta

Wordt ook wel de Nigeriaansevariant genoemd en komt maar op beperkte schaal voor in Nederland.

Gamma

De gammavariant stond bekend als de Braziliaanse variant. Er zijn in Nederland twee nieuwe varianten van het coronavirus gevonden die beide hun oorsprong in Brazilië hebben. Het gaat om de gammavarianten P1 en P2. 

De gammavariant P1 werd vooral gevonden bij uitbraken in- en om Manaus, de hoofdstad van de Braziliaanse staat Amazonas. Er is bij deze variant nog geen duidelijkheid of de ziekte anders verloopt. De variant heeft onder andere drie veranderingen in het Spike-eiwit, de stekeltjes van het coronavirus, die als zorgelijk worden beschouwd. Deze drie veranderingen zijn vrijwel identiek aan de veranderingen in de bètavariant (Zuid-Afrika). Bij deze variant lijkt de afweer door vaccinatie of doordat je het virus al eens hebt gehad mogelijk minder goed te zijn. Dit wordt momenteel (inter)nationaal onderzocht.
De gammavariant P2 is een variant die breed verspreid in Brazilië voorkomt. 

Iota

De Iotaversie werd in november 2020 voor het eerst gezien in New York. Hoewel de variant wel de wereld over is gegaan zijn de meeste besmettingen in de Verenigde Staten aangetroffen.

Kappa

Is net als de Deltavariant een vorm van de Indiase variant.

Lambda

De Lambdavariant komt vooral voor in Latijns-Amerika en werd vooral in Peru aangetroffen. Ook in Europa gaat de versie inmiddels rond.

Volgens de WHO zou de virusversie mogelijk besmettelijker en zou slechter kunnen worden bestreden door het menselijke immuunsysteem. Dit wordt ook bevestigd door een eerste, nog niet gepeerreviewde studie die op 1 juli is gepubliceerd door de WHO.

MU

De MU-variant is voor het eerst vastgesteld in Colombia in januari 2021. Inmiddels is de variant op kleinere schaal ook al opgedoken in Nederland en België.

Omikron

Deze variant dook in november 2021 op in Hongkong en het zuiden van Afrika. Hierna dook de variant ook al snel op in Israël en België en uiteindelijk ook in Nederland. De variant verspreid zich over de wereld en er wordt aangenomen dat deze variant dominant zal worden.

De verspreiding gaat sneller dan bij de Delta-variant, maar het ziektebeeld zou positiever zijn. Omikron zou minder de longen aantasten.

IHU

De IHU-variant is in Frankrijk bij een aantal personen aangetroffen. IHU staat niet op de lijst van de WHO met ‘varianten van zorg’ en wordt voorlopig ook niet onder ‘varianten van belangstelling’ geschaard. Er zal meer onderzoek plaats vinden.

Centaurus

In verschillende landen is een nieuwe variant van het coronavirus opgedoken die zich sneller lijkt te verspreiden dan Omicron. BA.2.75, oftewel Centaurus, kan weleens de boosdoener van komende herfst worden. De eerste gevallen werden voor het eerst vastgesteld in India.